Bir iş yapılırken, işi doğru yapmak kadar her defasında aynı doğruya ulaşmak da önemlidir. Burada karşımıza 2 ayrı terim çıkmaktadır; doğruluk ve tekrarlanabilirlik. Öncelikle bu 2 terimi açıklayalım.
- Doğruluk; Yapılan bir işin, doğru kabul edilen sonuca ne kadar yakın olduğudur.
- Tekrarlanabilirlik; Tekrarlanan işler arasındaki sonuçların birbirine ne kadar yakın olduğu ya da doğru sonuca ne kadarlık bir hassasiyetle ulaşıldığı şeklinde tanımlanabilir.
Bir işi yaparken ilk şart doğru yapmaktır, fakat yüksek tekrarlanabilirliğe her iş için gerek duyulmayabilir. Yapılacak olan işin, ne kadar doğrulukta yapılması istenildiğine göre tekrarlanabilirlik kavramı önemli hale gelir.
Görüntü işleme sistemlerinde hassasiyet
Görüntü işleme ile, bir vidanın varlık-yokluk kontrolü, form kontrolü gibi yüzeysel uygulamalar için sistemin doğru karar vermesi önemliyken, pozisyon tayini veya çap ölçümü gibi uygulamalarda doğruluğun yanında hassasiyetin de önemi artmaktadır.
Görüntü işlemede, yapılacak olan uygulamaya uygun sistem seçimi, sistemin doğru konumlandırılması ve doğru lens seçimi yanında, stabil bir ışık ortamı ve sistemin mekanik sarsıntılardan etkilenmeyecek bir şekilde kurulması hassasiyeti etkileyen faktörler arasındadır.
100mm x 100mm bir görüş alanı için 1.5MP ve 5MP görüntü işleme sisteminin hassasiyet değerleri
Hareket sistemlerinde hassasiyet
Kartezyen robot veya endüstriyel tip robot kullanılarak yapılacak uygulamalar için uygulamanın hassaslığına göre tekrarlanabilirlik isteği değişkenlik gösterir. Örneğin X-Y-Z eksenlerinde çalışan bir kartezyen robotun görevi, bir kutu içerisinden aldığı bir ürünü konveyör bant üzerine bırakmak ise eksenlerin ayrı ayrı hassasiyet değeri +- 0,02mm olması bu uygulama için yeterli olur. Aynı eksenler seçilerek kurulan diğer bir sistem için, Z ekseninin ucuna eklenen döner eksenle birlikte kaynak robotu haline getirirsek, her eksenin kendi içerisinde +0,02mm ve döner eksenin 0,05° saptığını düşündüğümüzde bu hassasiyet oranı doğru yeri kaynak yapabilmek için yeterli olmayabilir.
Dozajlama sistemlerinde hassasiyet
Her kimyasalın kendine has viskozite, kürlenme, ısıya karşı direnç gibi özellikleri vardır. Bu farklılıklardan dolayı dozajlama yapılacak uygulamalarda uygun miktarın tespitinden sonra bu miktarın devamlılığı önemlidir. Örneğin seri üretimde kimyasal dozajlama ile 2 parçanın birbirine yapıştırıldığını düşünelim. Kimyasal atım miktarının istenilen miktardan az olması durumunda parçaların birbirine yapıştırılma işleminde başarısız olunurken, istenilenden fazla miktar olması durumunda kullanılacak kimyasalın zayiatı, fonksiyonel ve estetik açıdan bozulmalar olabilmektedir.
Dozajlama uygulamalarında dozajlanılan miktarı sabit tutabilmek için zaman ayarlı dispenser veya hacimsel atış yapan valf tercih edilebilir. Kimyasalların farklı ortam sıcaklıklarındaki davranışları farklıdır. Uygulamada istenilen hassasiyete göre, kontrolcü kullanılarak kimyasalın ortam sıcaklığından etkilenmeden her zaman aynı sıcaklık değerinde kalması sağlanıp çok daha hassas dozajlama işlemi yapılabilir.
