Enkoder Nedir?
Enkoder cihazlar sinyal oluşturabilmek için manyetik, mekanik, optik ve direnç sistemleri olmak üzere farklı teknolojiler kullanmaktadırlar. En sık kullanılan teknoloji ise optik enkoderlerdir. Enkoderler mekanik sistemlerin izlenmesi ve kontrol edilmesinde çok önemlidirler. Enkoder değeri ile enkoder ile kontrol edilen makinenin fiziksel konumu arasındaki ilişki montajda ayarlanır.
Enkoder şaft bağlantı şekline göre milli tip ve delik milli tip olmak üzere 2 çeşittir.
Sinyal algılamasına göre manyetik veya optik olmak üzere 2 tiptir.
Pozisyon belirlemesine göre artımlı, mutlak ve pilsiz mutlak çeşitleri vardır.
Optik Enkoder
Çalışma Prensibine Göre Enkoder Çeşitleri
Optik Enkoderler
Optik enkoder, ışık kesintisine dayalı olarak geri bildirim sağlamaktadır. Metal veya cam bir diskteki yarıklardan bir foto algılayıcı (foto diyot veya fototransistor) üzerine ışık düşürülür. Dönen şafta bağlı diskin hareketiyle ışık, karşısındaki foto algılayıcıya (foto diyot veya fototransistor) kesik kesik ulaşır. Optik enkoder, ışıkta oluşan bu kesintilerin foto algılayıcı tarafından algılanması ile şaftın açısal konumunu ya da hareketini, analog veya dijital çıkış sinyallerine dönüştürerek tespit eder.
Mekanik Enkoderler
Mekanik enkoderler iletken kodlayıcı olarak da bilinirler. PCB üzerine kazınmış bir dizi çevresel bakır iz ve bu iletken alanları algılayan temas fırçaları aracılığı ile bilgileri kodlar. Mekanik kodlayıcılar ekonomiktirler ancak mekanik anlamda aşınmaya müsaittirler.
Manyetik Enkoderler
Eksen üstü manyetik kodlayıcılar, motor miline bağlı özel olarak mıknatıslanmış iki kutuplu neodimyum kullanırlar.
Eksen dışı manyetik kodlayıcılar, metal bir göbeğe bağlı kauçuk ferrit mıknatıslardan oluşurlar. Bu tip kodlayıcılar esneklik ve düşük maliyet açısından önemlidirler.
Manyetik kodlayıcılar, optik kodlayıcıların çalışamadığı zorlu ortamlarda çalışabilirler. Konum, sayı, hız ya da yön belirlemek için geri bildirim sinyali gönderirler. Genel olarak servo motor, hareketli kamera, robot, cnc tezgahları, otomasyon gibi pek çok alanda kullanılırlar. Doğrusal veya döner olmak üzere iki şekilde kodlama yapabilen tipleri vardır.
Hafıza Teknolojisine Göre Enkoder Çeşitleri
Artımsal Enkoder Nedir?
Artımsal enkoder, milin dönmesiyle birlikte sürekli olarak kare dalga şeklinde sinyal üretir. Bu kare dalga sinyali, konum bilgisi veya sayma işlemlerinde kullanılır. Artımsal enkoderler enerjilendikleri andan itibaren bulunduğu mevcut konumu her zaman sıfır olarak kabul ederler ve bu sıfır değerinin üzerine ekleme yaparak işlem yaparlar.
Mutlak Enkoder Nedir?
Mutlak bir enkoderın çıkışı mevcut mil konumunu gösterir ve bu da onu bir çeşit açı dönüştürücüsü yapar. Mutlak enkoder, enerjilendiği andan itibaren dönen mile göre dijital bit dizisi şeklinde birbirine benzemeyen çıkış vererek konum belirtir. Enerji kesildiğinde en son konumunda kalır ve enerji tekrar geldiğinde en son kaldığı konumdan işlemine devam eder.
Pilsiz Mutlak Enkoder Nedir?
Pilsiz mutlak kodlayıcı, birbirine anahtar – kilit uyumu tarzında geçen dişlilerin konumlarına göre mevcut konumunu doğrulayan bir mutlak kodlayıcıdır. Her dişlinin açı kombinasyonuna göre sistemin mutlak konum bilgisini belirler. Geleneksel mutlak enkoderlerde mevcut konum bir pil kullanılarak saklanırdı. Mutlak enkoderlerin pilsiz türü artık mevcut olup verileri (mevcut konumu belirten dataları) bellekte tutmak için artık pil gerekli değildir.
Pilsiz Mutlak Enkoder İç Yapısı
Pilsiz Mutlak Enkoderlerin Diğer Enkoderlere Göre Avantajları Nelerdir?
- Pil değiştirme maliyeti gerektirmeyen enkoder tipleri oldukları için çok daha ekonomiktirler.
- Pil değişimi için gereken bir bakım planlamasına ihtiyaç yoktur. Böylece pili değiştirmek için planlanan iş gücü, başka işlere yönlendirilebilir.
- Pil için ürün tasarımında bir alan ayrılmasına gerek yoktur, böylece pil için kullanılacak alana daha fazla donanımsal özellik eklenebilir veya pil alanının olmamasından dolayı çok daha kompakt ürünler ortaya çıkarılabilir.
- Konum bilgisi her zaman okunduğu için aktüatör ve kontrolcü arasında kablo değişimi yapılsa bile herhangi bir ayar gerekmeden çalışmaya devam edebilirler.
- Önceden belirlenmiş bir referans noktasına (home position) ihtiyaç duyulmadan mevcut konumunu bildikleri için harici bir sensor ile orijin (referans) noktasını sürekli olarak kontrol etmeye ihtiyaç duyulmaz.
Pilsiz Mutlak Enkoderlerin Hizmet Ömürleri Ne Kadardır?
Pilsiz mutlak enkoderlerin mekanik tasarımlarından ve konfigürasyonlarından dolayı aktüatörlerin kullanım kılavuzlarında belirtilen standart durumların dört katı bir hizmet ömrü sunarlar. Ayrıca dişli bölümünde en ufak bir aşınma durumu başladığında tasarımlarından dolayı hemen uyarı vererek kullanıcıyı uyarırlar. Böylece zaman içinde kaymalar veya pozisyon kayıpları yaşanmadan güvenle kullanılabilirler.
Pilsiz mutlak enkoder teknolojisine sahip aktüatörler, ek maliyet oluşturmaz ve bakım gerekliliğini ortadan kaldırır; bu yenilikçi teknolojiyi barındıran IAI RCP5 ve RCP6 serisini web sitemizden inceleyebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için uzmanlarımızla iletişime geçebilir ve tüm sorularınıza yanıt bulabilirsiniz.